TÜBİTAK’ta geliştirilen ‘uzay kalifiye güneş paneli’ kullanıma hazır

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Marmara Araştırma Merkezi (MAM) tarafından geliştirilen uzay kalifiye güneş paneli, 2022 yılında fırlatılacak ilk yerli ve milli yüksek çözünürlüklü yer gözlem uydusu İmece’de ana yük olarak yer alacak.

Gerekli tüm testleri başarıyla tamamlanan panel, güneş ışığından elektrik üreterek milli uyduların enerji ihtiyaçlarını karşılayacak. Zorlayıcı uzay koşullarında 100 vat güç üretme kapasitesine sahip olan yerli panel, bu alandaki yurt dışı bağımlılığına da son verecek.

TÜBİTAK MAM Malzeme Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Metin Usta, Türkiye’nin ilk yerli ve milli yüksek çözünürlüklü yer gözlem uydusu İmece’nin 2022’de uzaya fırlatılacağını anımsattı.

Uzay kalifiye güneş panellerinin uyduların en büyük enerji kaynağı olduğunu belirten Usta, enstitü olarak Fotovoltaik Teknolojiler Merkezi’nde uzay kalifiye güneş panellerinin tasarım, üretim ve testlerini yaptıklarını kaydetti.

Prof. Dr. Usta, bu merkezdeki bütün altyapının bilgisayar kontrollü otomasyona tabi sistemler olduğunu belirterek, “Ürettiğimiz panellerin yer testleri, kalifikasyon testleri ve aynı zamanda uçuş model testleri başarıyla yapıldı. Projemizin diğer ortağı Uzay Enstitüsü’ne panellerimiz devredildi ve şu an entegrasyona hazır vaziyette beklemektedir.” diye konuştu.

Ürettikleri panelin milli yer ve gözlem uydusu İmece’de 5 yıl kalacağına dikkati çeken Usta, şöyle devam etti:

“Uzay çok büyük radyasyona maruz kalan bir ortam. Gece ve gündüz arasında çok yüksek ısı farkları var. Bu ısı farklılıklarına karşı bütün testlerden geçmesi lazım. Bizim panellerimiz bu testlerden geçti ve uyduya takıldıktan sonra 5 yıl boyunca bir tarihçe kazanacak. Türkiye’de ilk ve tek olarak bir güneş panelimiz uzay kalifiye olacak. Altyapımız ve kalifiye elemanlarımızla beraber her türlü uydunun uzay kalifiye güneş panellerini yapma kabiliyetimiz vardır ve bu konuda da bütün paydaşlarla iş birliğine açığız.”

Usta, uzay kalifiye güneş panelini yurt dışından alınanlara göre yarı fiyatına mal edebildiklerini dile getirerek, İmece’de 5 tane panel kullanılacağını ve bunlardan birinin kendi ürettikleri panel olacağını belirtti.

“Yer seviyesi doğrulama, kalifikasyon ve işlevsellik testleri başarıyla tamamlandı”

Proje yürütücüsü Alper Seçgin de uzay kalifiye güneş panellerinin uzaydaki zorlayıcı koşullarda görev yapabilen ve güneş ışınlarından beslenerek uyduların güç ihtiyacını karşılayabilen elektriksel güç sağlayıcılar olduğunu belirterek, başta sivil, askeri ve haberleşme uyduları olmak üzere çok çeşitli derin uzay görevlerinde kullanıldığını söyledi.

Yerli uyduların ihtiyacını karşılamak amacıyla 2015’te TÜBİTAK MAM Malzeme Enstitüsünde Uzay Kalifiye Güneş Paneli Geliştirilme Projesi’nin başlatıldığını dile getiren Seçgin, proje kapsamında uluslararası standartlarda tasarım, üretim ve test altyapısı kurulduğunu kaydetti.

Seçgin, geçen süre zarfında edinilen bilgi birikimi ve tecrübelerle yerli uydularda kullanılacak olan uzay kalifiye güneş panelinin geliştirildiğini anlatarak, “Uluslararası standartlara uygun olarak yer seviyesi doğrulama, kalifikasyon ve işlevsellik testleri başarıyla tamamlamıştır.” diye konuştu.

“Zorlayıcı uzay koşullarında 100 vat güç üretim kapasitesine sahip”

Türkiye’de yerli ve milli imkanlar dahilinde tasarlanıp, üretilen ilk panel olduğunu vurgulayan Seçgin, sözlerini şöyle sürdürdü:

“2022 yılında fırlatılması hedeflenen yerli ve milli uydumuzda ana yük olarak yer alarak ilk tarihçeli uzay kalifiye güneş paneline sahip olmamız, ülkemiz açısından büyük önem arz etmektedir. İlk defa yerli ve milli imkanlarla üretilmiş olan uzay kalifiye güneş paneli, zorlayıcı uzay koşullarında 100 vat güç üretim kapasitesine sahiptir. Ayrıca kazanılan bilgi birikimiyle ve üretim altyapısıyla yüksek güç isterlerine (gerekliliğine) sahip uyduların güç ihtiyacını karşılayabilecek güneş paneli tasarımı ve üretimi sağlanabilmektedir.”

Daha önce geliştirilen yerli uydularda kullanılan uzay kalifiye güneş panellerinin yurt dışından tedarik edildiğine değinen Seçgin, “Bu projeyle ülkemizin ithalat bağımlılığının azaltılması, askeri ve istihbarat uygulamaları özelinde ithal ürünlere uygulanan ticaret kısıtlamalarının da önüne geçilmesi, ilgili alanda üretim ve ihracat payının arttırılması hedeflenmiştir.” ifadelerini kullandı.

Seçgin, yerli tasarım, üretim ve test mühendisliği de göz önüne alındığında, TÜBİTAK MAM tarafından geliştirilen panelin yüzde 50 maliyet avantajı sağladığını sözlerine ekledi.