Çin, Mars’a ilk inişini başardı

Çin Ulusal Uzay İdaresi (CNSA), Çin’in Mars gezgini taşıyan uzay aracının, Mars’ın Kuzey yarımküresinde geniş bir ova olan Utopia Planitia’nın güneyindeki önceden seçilmiş alana Pekin saati ile 7:18’de başarılı bir iniş gerçekleştirdiğini duyurdu.

Yer kontrolörlerinin önceden programlanmış inişin başarısını doğrulaması ise bir saatten fazla sürdü. İnişten sonra sinyalleri göndermek için gezginin güneş panellerini ve antenini otonom bir şekilde açmasını beklemek zorunda kaldılar ve Dünya ile Mars arasındaki 320 milyon km’lik mesafe nedeniyle 17 dakikadan fazla bir zaman gecikmesi yaşandı.

CNSA Başkanı Zhang Kejian Pekin Havacılık ve Uzay Kontrol Merkezi’nde “Tianwen-1 görevinin Mars’a inişi tam bir başarı oldu” dedi. Öte yandan Merkezdeki büyük bir ekran, sondanın Mars yüzeyine 25.1 derece kuzey enleminde ve 109.9 derece doğu boylamında indiğini gösterdi.

İnişin başarılı bir şekilde gerçekleştiği onaylandıktan sonra ise, kontrol merkezindeki uzay mühendisleri ve bilim adamları alkışlar arasında birbirlerine sarıldılar.

Çin’in ilk Mars keşif misyonunun baş tasarımcısı Zhang Rongqiao, inişin ders kitabı niteliğinde bir doğruluk durumu olduğunu söyleyerek “Bugünün başarısı zor kazanıldı” dedi.

Çin Devlet Başkanı Xi Jinping yayınladığı tebrik mesajında, inişin Çin’in yıldızlararası keşiflerinde önemli bir adım olduğunu ve Dünya-Ay sisteminin keşfinden gezegenler arası keşfe bir sıçrama olduğunu söyledi.

Çin Komünist Partisi Merkez Komitesi genel sekreteri ve Merkez Askeri Komisyonu başkanı Xi, “İniş, Mars’ta ilk kez bir Çin izini bıraktı. Bu, Çin’in uzay endüstrisi gelişiminde bir başka dönüm noktası ilerlemesidir” dedi.

Çin Bilimler Akademisi’nden (CAS) bir akademisyen olan Ye Peijian ise, dünyada ilk kez Mars’ın yörüngesinin ve inişinin tek bir fırlatma görevinde tamamlandığını ve Çin’in dünyada Mars keşfinin ön saflarına geldiğini söyledi.

15 Mayıs 2021’de çekilen grafik simülasyonlu görüntü, Çin’in Mars’a inişini gösteriyor. (Xinhua / Jin Liwang)

NEFES KESEN İNİŞ

Bir yörünge, bir iniş ve bir geziciden oluşan Tianwen-1, 23 Temmuz 2020’de güney Çin’in ada Eyaleti Hainan kıyısındaki Wenchang uzay aracı fırlatma sahasından başlatıldı. Bu, Kızıl gezegende yörüngeyi, inişi ve gezmeyi tek bir görevde tamamlamak amacıyla Çin’in güneş sistemini gezegensel olarak keşfetmesinin ilk adımı.

Cennete sorular anlamına gelen Tianwen adı, eski Çin şairi Qu Yuan (M. ö.340-278) tarafından yazılmış bir şiirden geliyor. Çin’in ilk Mars gezgini ise, eski Çin mitolojisinde ateş tanrısı’ndan sonra Zhurong olarak adlandırılıyor ve bu da Kızıl gezegenin Çince adı Huoxing (ateş gezegeni) adıyla yankılanıyor.

Uzay aracı, uzayda yaklaşık yedi aylık bir yolculuktan sonra Şubat ayında Mars yörüngesine girdi ve potansiyel iniş alanlarını araştırmak için yaklaşık üç ay geçirdi.

23 Ağustos 2016’da CNSA tarafından yayınlanan resim, Mars gezgini ve iniş aracının nasıl görüneceğini tasvir eden konsepti gösteriyor. (Xinhua)

KIRMIZI GEZEGENİ KEŞFETMEK

CNSA’nın müdür yardımcısı Wu Yanhua, Mars gezgini Zhurong’un Mars yüzeyine gitmesinin ve daha fazla bilimsel keşif yapmasının beklendiğini söyledi.

Geng, gezginin çevredeki ortamı algılamasının ve karadan Mars yüzeyine inmeden önce kendi kendine kontroller yapmasının yedi ila sekiz gün daha alacağını söyledi.

Mavi bir kelebeği andıran ve 240 kg kütleye sahip altı tekerlekli güneş enerjili gezici, en az 90 Mars günü (Dünya’da yaklaşık üç ay) beklenen bir ömre sahip.

Öte yandan Çin, Mars keşif görevinden veri almak için kuzey Çin’in Tianjin’in Wuqing Bölgesi’nde 70 metre çapında bir antene sahip Asya’nın en büyük yönlendirilebilir radyo teleskopunu inşa etti.

CAS altındaki Ulusal Astronomik Gözlemevlerinde kıdemli bir mühendis olan Zhao Shu,” daha önce yörüngeden geri gönderilen görüntülere göre, sondanın iniş alanına yakın yaklaşık 620 metre çapında büyük bir krater bulduk ” dedi. Daha önceki araştırmalar, iniş alanının, Mars’ın erken tarihindeki eski bir okyanus veya gölün kenarı olabileceğini göstermişti. Çinli bilim adamları, su buzuna dair daha fazla kanıt bulmayı dört gözle bekliyorlar.

Tianwen – 1 misyonu ise şöyle: Mars’ın morfolojisini ve jeolojik yapısını haritalayacak, yüzey toprak özelliklerini ve su buz dağılımını araştıracak, yüzeyin malzeme bileşimini analiz edecek, İyonosferi ve Mars iklimi ile yüzey ortamının özelliklerini ölçecek ve Mars’ın fiziksel alanlarını ve iç yapısını algılayacak.

Aynı zamanda Çin, bir sonraki Mars görevi için örnek toplama ve geri getirmenin yanı sıra asteroitleri ve Jovian sistemini keşfetme olasılığını da düşünüyor.

Teknik personel, 15 Mayıs 2021’de Çin’in başkenti Pekin’deki Beijing Aerospace Control Center’da çalışıyor. (Xinhua / Jin Liwang)