By Haziran sonu itibarıyla görevini devretmeye hazırlanan Büyükelçi Koytak, AA muhabirine açıklamalarda bulundu.
Türkiye ve Kuveyt ilişkilerinin, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Kuveyt Emiri Şeyh Nevvaf el- Ahmed el-Cabir es-Sabah ve Veliaht Prens Meşal el-Ahmed el-Cabir es-Sabah’ın liderliklerinde örnek bir seviyeye ulaştığını aktaran Koytak, bunun halklar arasında tarihten gelen köklü dostluk ve muhabbet ilişkilerinin sağlıklı bir zeminde ilerlemesini mümkün kıldığını vurguladı.
Türk Büyükelçi, geniş bir iş birliği potansiyeline sahip olduklarını, Kuveyt’le ilişkileri her alanda, daha da derinleştirmeyi hedeflediklerini belirterek, şu ifadeleri kullandı:
“Bölgemizde ve dünyada yaşanan gelişmeler de daha sık ve düzenli diyaloğu zorunlu kılıyor. Dolayısıyla, Kuveyt’le bölgesel meselelerde de istişareye, yakın diyalog ve iş birliğine önem veriyoruz. Türkiye ve Kuveyt, birçok bölgesel ve uluslararası konuda benzer yaklaşıma sahip. Kuveyt, bölgede istikrarın önemli aktörlerinden biridir. İyi ilişkilerimiz, bölgemizdeki barış ve istikrara da katkı sağlayacaktır.”
Kovid-19 salgınının etkisiyle azalan Türkiye-Kuveyt diplomasi trafiği hareketlendi
Koytak, Türkiye-Kuveyt iş birliğinin her alanda güçlendirilmesi hususunda en üst düzeyde karşılıklı iradenin mevcut olduğuna ve söz konusu iradenin hayata geçirilmesi ve ilişkilere ivme kazandırılması bakımından, karşılıklı üst düzey ziyaretlerin önemine işaret ederek, Kovid-19 salgınıyla azalan üst düzey ziyaret trafiğinin yeniden hareketlendiğini, iki ülkenin Dışişleri Bakanlarının sık ve düzenli görüştüklerini dile getirdi.
Büyükelçi Koytak, ikili ilişkileri geliştirmek için atılan adımlarla ilgili olarak ise şöyle devam etti:
“İlişkileri geliştirmek için gerekli diyalog mekanizmalarına sahibiz. Bunlardan en önemlisi, Dışişleri Bakanlarının eş başkanlıklarında tesis edilen İşbirliği İçin Ortak Komite (İOK). İOK İkinci Toplantısı, 8 yıl aradan sonra, 2021 yılında Ankara’da yapıldı. Çok çeşitli iş birliği alanları ele alındı ve 2021-2022 yılları için bir Eylem Planı imzalandı.
Bu Eylem Planı bir yol haritası olduğu için uygulamasını takip ediyoruz. Şimdi hedefimiz 5 yıllık bir Eylem Planı hayata geçirmek. Bir diğer önemli mekanizma, keza bakan düzeyinde eş başkanlık yapılan, Karma Ekonomik Komisyon (KEK). KEK’in müteakip toplantısını önümüzdeki dönemde Türkiye’de gerçekleştirmeyi öngörüyoruz.”
Kuveyt’le hem sağlık alanında, hem akademik alanda iş birliğini geliştirmenin özel önem verdiği hedeflerden olduğunu vurgulayan Koytak, “Askeri ve savunma sanayii iş birliğini de önemsiyorum. Zira Kuveyt’in güvenlik ve istikrarını, Türkiye’nin güvenlik ve istikrarıyla eşdeğer görüyoruz.” diye konuştu.
Ekonomik ve ticari ilişkilerde atılım
Türkiye Kuveyt ilişkilerinin göreve geldiği 2017 Kasım ayına göre çok daha iyi bir aşamada olduğunu, iki ülke arasında ekonomi, ticaret, turizm ve kültürel ilişkilerde son dönemde bir atılımın içinde olduklarını dile getiren Büyükelçi Koytak, ticaret hacminin giderek büyüdüğünü ve birçok sektörde yatırımların gelişmekte olduğunu vurguladı.
İki ülke arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilere de değinen Koytak, “Kuveyt’le ekonomik ve ticari ilişkilerimizde son dönemde bir atılım içinde olduğumuzu söyleyebilirim. Henüz gerçek potansiyeli yansıtmıyor olsa da turizme yönelik kolaylaştırıcı adımlarımız ticaret ve yatırım ilişkilerine de önemli katkı sağladı.” değerlendirmesinde bulundu.
Koytak, son dönemde önemli artış gösteren ikili ticaret hacminin de 2021 yılında bir önceki yıla göre yüzde 31,5 artarak 801 milyon dolara yükseldiğini kaydetti.
Türk Büyükelçi ticaret rakamlarına dair ise şu bilgileri paylaştı:
“Kuveyt’le dış ticaretimizde Türkiye ticaret fazlası veren konumdadır. 2017 yılında 457 milyon dolar olan ihracatımız, 2021 yılı sonu itibarıyla yüzde 51 artarak 692 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Kuveyt, dış ticaret fazlası verdiğimiz ülkelerden olup son dönemde dış ticaret dengesinin ülkemiz lehine arttığı görülmektedir. Buna göre, 2017 yılında 219 milyon dolar olan dış ticaret fazlamız, 2021 yılı sonunda 583 milyon dolara yükselmiştir.
Aynı dönemde Kuveyt’in toplam ithalatından aldığımız pay yüzde 1,5’ten yüzde 2’nin üzerine çıkmıştır. İhracatımızdaki artış trendi 2022 yılında da devam etmektedir. 2022 yılı Ocak-Mart döneminde Kuveyt’e ihracatımız yüzde 30 artarak yaklaşık 202 milyon dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. Veriler, ikili ticaretimizde Kovid-19 salgınının etkisini nispeten atlattığımızı göstermektedir. İnanıyorum ki bu olumlu ivme önümüzdeki dönemde de sürecektir.”
Koytak, ithalat ve ihracat kalemlerine ilişkin ise, “Kuveyt’e en fazla ihracat yaptığımız ürünler yumurta, altın ve mücevherat, halı, canlı koyun, deniz taşıtları, dondurulmuş tavuk ürünleri, motorlu taşıtlar, sigaralar, levrek, demir ve çelikten inşaat malzemesi, kadın giyim, mobilya ve mermer ürünleridir. Kuveyt’ten ithal ettiğimiz ürünlerse ağırlıklı olarak petrokimya ürünleridir.” diye konuştu.
Birçok sektörde güçlü yatırımlar yapılıyor
Koytak, iki ülke arasındaki yatırımlara da değinerek, “Türkiye’de faaliyette bulunan Kuveyt sermayeli şirket sayısı 382’ye yükselmiştir. Ülkemize Kuveyt’ten yapılan doğrudan yatırımlar 2 milyar dolara ulaşmıştır. Kuveyt’in en büyük finans kurumlarının ve aile şirketlerinin Türkiye’de yatırımları var.” ifadelerini kullandı.
Finanstan, yiyecek-içecek sektörüne, gayrimenkulden inşaat malzemelerine kadar farklı sektörlerde faaliyet gösteren firmaların varlığından söz eden Koytak, “Ayrıca Kuveytliler Türkiye’de en çok emlak alan yabancılar arasındadır. Kuveytlilerin 2015 yılından bu yana Türkiye’de satın aldıkları konut sayısı 12 bin 500’ü aşmıştır.” dedi.
Koytak, Kuveyt’te faaliyet gösteren yerleşik Türk firmalarının sayısının da yaklaşık 50 olduğunu dile getirdi.
Özellikle müteahhitlik firmalarının son dönemde Kuveyt’te aktif olarak ihaleleri takip ettiğine dikkati çeken Büyükelçi Koytak, şöyle devam etti:
“2018 yılında 450 milyon dolar, 2019 yılında 526 milyon dolar ve 2020 yılında 841 milyon dolar değerinde proje Türk firmaları tarafından üstlenilmiştir. Türk müteahhitlik firmalarının Kuveyt’te bugüne kadar üstlendiği 49 projenin iş büyüklüğü 8,4 milyar dolara ulaşmıştır. 2021 yılı sonu itibarıyla ülkemiz firmaları açısından Kuveyt, en yüksek tutarda proje alınan 12. pazardır.”
Koytak ayrıca, son dönemde üstlenilen önemli projeler arasında; “Türk müteahhitlik şirketlerinin yurt dışında tek seferde aldıkları en büyük, Kuveyt’in de petrol sektörü dışında verdiği en kapsamlı ihale olan Kuveyt Uluslararası Havalimanı Terminal II ve otopark binası, Al-Mutlaa Şehri Altyapı Projesi, Kuveyt Uluslararası Havalimanı Terminal IV binası, KOC Bot Limanı Projesi, Al-Mutlaa Şehri Kavşak ve Otoyol Projesi ile Enfeksiyon Hastalıkları Hastanesi” olduğunu kaydetti.
Eğitim alanında ise Koytak, Kuveyt’teki Türk okulu hakkında bilgi verdi.
“Büyükelçiliğimiz bünyesinde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı faaliyet gösteren ve sadece vatandaşlarımıza eğitim verilen Kuveyt Türk Okulu (KTO) bulunuyor.” diyen Koytak, şunları aktardı:
“KTO bizim gözbebeğimizdir. 2010-2011 eğitim-öğretim yılında 125 olan okul mevcudu, 2021-2022 döneminde 300 öğrenciye ulaştı. Göreve başladığım günden itibaren KTO’nun imkanlarının geliştirilmesine ve iyileştirilmesine, daha nitelikli eğitim-öğretim hizmetleri sunulabilmesine özel önem verdim.
Bu yöndeki çabalarımızda, kıymetli öğretmenlerimizin de desteğiyle, önemli mesafe katettik. Ağustos 2018’de KTO için ek bina kiralayıp bazı sınıfların burada eğitim almasını sağladık. Daha da elverişli bir eğitim-öğretim ortamı oluşturulmasına yönelik çabalarımız sürüyor.”
Yunus Emre Türk Kültür Merkezi açılması sürecinde sona yaklaşıldı
Koytak, Türk dizilerinin ve artan turizmin de etkisiyle, Kuveytliler ve Kuveyt’te yerleşik yabancıların Türkçe öğrenimine yoğun ilgi gösterdiğini dile getirdi.
Büyükelçi Koytak, “Büyükelçilik olarak dilimize yönelik bu teveccühe mukabele etmeye çalışıyoruz. Halklar arasındaki kültürel etkileşimi daha da güçlendirme anlayışıyla, Türkçe dil kurslarını yaygınlaştırdık. Bu çerçevede, bir okutmanımızın, KTO’daki derslere ilaveten, Eylül 2018’den itibaren Kuveyt Üniversitesi bünyesinde de Türkçe dersleri vermesini sağladık. Mutat derslere ilave olarak, Büyükelçiliğimiz bünyesinde ‘Kuveyt Türkçe Kulübü’ isimli bir projeyi hayata geçirdik. Bu çerçevede KTO okutman ve öğretmenlerince ‘Kahve Sohbetleri’ adlı çevrim içi Türkçe konuşma dersleri gerçekleştirildi.” dedi.
Halkları kültürel anlamda daha sık buluşturacak projeleri önemsediklerini ifade eden Koytak, “Bu yöndeki çalışmalarımızı en iyi şekilde sunabilmek için Kuveyt’te Yunus Emre Türk Kültür Merkezi açmak en büyük hedeflerimden biri idi. Bunun için gerekli resmi süreci ve hazırlık aşamasını yakından takip ettik. Uzun süre ilerleme kaydedilemeyen ‘Kültür Merkezleri Anlaşması’ müzakere sürecini çabalarımızla imza aşamasına getirebildik. İnşallah söz konusu anlaşma yakında imzalanacak ve Kuveyt’te YETKM hayalimize kavuşacağız. Böylece hem kültürel diplomasi faaliyetlerini, hem Türkçe dil kurslarını daha profesyonel ve kurumsal bir yaklaşımla düzenleyebileceğiz.” ifadelerini kullandı.
Turizm ikili ilişkilerde en öne çıkan alan haline geldi
Büyükelçi Koytak, “Dört buçuk yılı aşan görev sürem boyunca, Kuveyt’teki Türk toplumuna en iyi şekilde hizmet etmeye ve Türkiye-Kuveyt ilişkilerini her alanda daha da güçlendirmeye çaba gösterdim. Görev süremin yarısını Kovid-19 salgını kaynaklı sınamalar gölgelese de ikili ilişkilerimizi farklı alanlarda derinleştiren gelişmelerin parçası olmaktan mutluluk ve gurur duyuyorum.” dedi.
Türkiye’nin, Kuveyt vatandaşlarına vizeyi kaldırdıktan sonra 2018 yılında açılan ‘Vize Başvuru Merkezi’nin, hızlı ve konforlu vize işlemleriyle üçüncü ülke vatandaşlarının da Türkiye’ye seyahatlerini kolaylaştırdığını ve bunun da etkisiyle turizmin ikili ilişkilerde en öne çıkan alan haline geldiğini vurgulayan Koytak, şunları kaydetti:
“Türkiye, Kuveytliler için bir numaralı turizm destinasyonudur. Kuveyt nüfusuna oranla Türkiye’ye en fazla vatandaşını gönderen ülkedir. Bu yılın ilk dört ayında Türkiye’yi ziyaret eden Kuveytli sayısı şimdiden 100 bini geçti. Bu, geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık 862’lik bir artışa tekabül ediyor. ”
Savunma sanayi, sağlık ve eğitim alanları aktif olabileceğimiz öncelikli alanlar
Büyükelçi Koytak, göreve başladığında savunma sanayi, sağlık ve yüksek öğretim konularını, aktif olabilecekleri öncelikli alanlar olarak belirlediklerine dikkati çekti.
Bu alanlarda Kuveyt’in, Türkiye’nin imkanlarını daha iyi değerlendirebileceğine ve iş birliğinin gelişmesinin, uzun vadede her iki ülke için de kazan-kazan durumu teşkil edeceğine inandığını söyleyen Koytak, Kuveyt’in güvenlik ve istikrarını ülkesininkiyle eş tuttuğunu ve bu anlayıştan hareketle, savunma sanayi işbirliğine de özel önem atfettiklerini ve yakında güzel gelişmeler olacağına inandığını aktardı.
Sağlık ve yüksek öğretim alanındaki ilişkilere de değinen Koytak, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Kuveyt’le sağlık alanında iş birliğini geliştirmek, geleceğimizin teminatı gençlere verdiğim önem nedeniyle yüksek öğretimde iş birliği de önceliklerimden biri oldu. Halihazırda Türk üniversiteleri Kuveyt’te yeterince tanınmıyor ve üniversitelerimizde çok az Kuveytli okuyor.
Ayrıca, Kuveyt makamları tarafından akredite edilen üniversitelerin sayısını artırmak için elimizden geleni yapıyoruz. Türk üniversitelerine Kuveyt’te mukim yabancılar yoğun ilgi gösteriyor. Yakın dönemde Kuveytli gençlerin de üniversitelerimize artan ölçüde başvuruda bulunacaklarını düşünüyorum.”
Koytak, eğitim iş birliğinde bursların teşvik edici rol oynadığını, bu anlayışla sürdürdüğü çabaların bir sonucu olarak Kuveyt makamlarının Türk üniversitelerini ilk defa burs programına dahil ettiğini vurgulayarak, sözlerini şöyle tamamladı:
“Bu konuda prensipte vardığımız mutabakatın hayata geçirilmesi için Kuveyt Yüksek Öğrenim Bakanlığıyla yoğun mesai yaptık. Buna mukabil, ülkemizin sağladığı Türkiye burslarına da hem Kuveytli hem Kuveyt’te mukim yabancı öğrencilerden de artan bir ilgi var. Diğer taraftan, Kuveyt hükümetinin Türk öğrencilere tahsis ettiği Arapça dil burslarını aktif hale getirdik ve kontenjanını artırdık. Türk öğrenciler için lisans bursları da tahsis edilmesi hususunda Kuveyt Üniversitesi ile ön mutabakat sağladık.”
Yorumlar